Değerli okurlarım, tefrikamın son yazılarına yaklaştık. 2 aydan fazla bir süredir bu tefrikamı takip eden herkese yürekten teşekkür ederim. Bu yazımda, tefrikamı baştan sona okudum ve yapmamız gereken çıkarımları, kendi özeleştirileri birer birer not aldım. Tabii ki her okur her yazıya kendinden bir şeyler katacak, kendince anlayacak ve farklı çıkarımlar yapacaktır, yapmalıdır… Bu gayet doğaldır. Yine de, içinden “Yazar neyi anlatmak istemiş?” diye soranlar için bu yazıyı hazırladım. İyi okumalar!
***
Tefrikamın ilk yazılarında, arabaların bize zararlarına değinmiştim. Tabii, ilk tefrikam sadece “Çamur at, izi kalsın.” der gibi olmuş. Bunun sebebini, yaklaşık 2400 kelimelik bir tefrikada anlatmak istediğim şeyleri istediğim kadar uzatarak anlatma şansına sahip olduğumu düşünmem ancak fark ettim ki gerçek öyle değilmiş. Tefrikamda, hala ekleyemediğim veya çıkarmak zorunda kaldığım bölümler oldu. Ağırlıklı olarak, araba kazalarını ele almışım. Iskaladığım bir konu var: Büyük SUV’ların, normal boyutlardaki arabalardan daha zararlı olduğu. Büyük araçlar, özellikle kaputu yüksek olanları, kaza esnasında yayayı arabanın üstüne çıkarıp darbeyi orantılı dağıtmak yerine direkt altına alıyor. Bu durum, çocuklarda daha da trajik.
Bir diğer ıskaladığım meseleyse, arabaların pazarlama stratejileri ile alakalı. Günümüz araba pazarlamacıları, “Arabaları, dikkat etmeden de kullanabilirsiniz.” tarzında bir pazarlama stratejisi sunuyor. Bu da insanların, araba sürerken dikkatinin dağılmasına sebep oluyor. Elektrikli ekranlar, sürüş yardımcıları ve sayısız binlerce ‘özellik’ hepsi araba sürerken insanların başka şeylere odaklanmalarına sebep oluyor.
Güzel şehirlerden bahsederken, eklemek istediğim bir konu daha var. Araba ile ulaşım, ölçeklenebilir değil. Bir trende, iki katı kapasiteye ulaşmak istiyorsanız vagon sayısını iki katına çıkartabilirsiniz ancak arabalarda bir şerit daha eklemek trafik taşıma kapasitesini arttırmıyor, aksine yavaşlatıyor. Böyle bir anlayışla şehir planlaması yaptığınızda, 26 şeritli ancak hemen hemen her vakit trafiğin durduğu ‘KatyFreeway’ gibi bir utanç kaynağı ortaya çıkıyor.
***
Son olarak, yazılarımda araç tutkunlarına düşman bir tavır sergiliyormuş gibi hissettim asla böyle bir niyetim yok. Bunun için alınan, kırılan bütün araç tutkunlarından af dilerim. Bir motosiklet ve kuş serisi tutkunu olarak bu sözlerim, tüm araç sevdalılarına: “Bizler, araç sürmekten zevk alanlarız. Sokağa çıktığımızda, araba sürmekten nefret edenlerin, arabaları verdiği hissiyat için değil sadece bir yerden bir yere gitmek için sürenlerin bulunduğu bir trafikte; canımızı dişimize takarak zar zor aldığımız araçları sürmek en çok da bizler için tehlikeli. Bu yüzden, araba-merkezli değil insan odaklı şehir planlamasını en çok biz desteklemeliyiz.
Bindiği aracı sürmekten zevk alanların olduğu bir trafik, en çok bizlere yarayacak. Düşünsenize, sürdüğü aracı kullanmayı bilenlerin, limitlerini zorlayan ancak kapasitesinin üstünde becerisi olduğunu sanmayanların, motoru her çalıştırdığında yüzü gülenlerin bulunduğu bir trafikte sürmek; heyecan verici değil mi?
Kasksız, eldivensiz, motorda fren yapmayı bile bilmeyen bir motorcu yerine; en büyük hayali ValentinoRossi ile fotoğraf çektirmek olan motorcuların olduğu trafikte sürmek yahut baba parasıyla aldığı arabasını statü göstergesi yapan, her türlü modifiyenin suç olması gerektiğini savunan ancak 3 numara cam filmiyle gezen –her zaman acelesi olan- egolu arabacılar yerine her vites değiştirdiğinde ‘tedavi olan’. KenBlock öldüğünde yas tutan arabacıların bulunduğu; kısacası dezavantajlı olmasına rağmen verdiği zevk araç sürmeyi tercih edenlerin olduğu bir trafikte sürmek istemez misiniz?
Unutmayın, şehir planlamasındaki tutumumuz; otonom araçların, SUV’ların oluşturduğu “çevreci” bir trafik ile tutkunların, şehir içinde birbirlerini tanıdığı ve şehir dışında araçlarının sınırlarını zorladığı çevreci dünya arasındaki seçim olacak.”
***
Tefrikamın son yazısında, benimle beraber sınava girecek sıra arkadaşlarıma bir mesaj verecek ve tefrikamı sonlandıracağım. Kalın sağlıcakla!
Devamı haftaya
Tefrika: 7/8
