İdeal bir siyasi parti, tüzük ve yönetmeliklerinde parti içi demokrasiyi güçlendirecek ve sürdürülmesini sağlayacak kesin maddeler bulundurmalı ve uygulamalıdır.
Neden önemli: Halkın yönetmesi anlamına gelen demokrasiyi parti boyutunda ele alırsak, parti içi demokrasi, parti yönetiminde üyenin söz sahibi olması demektir. Mevcut tüzüklerde esnek ifadelerle yazılmış maddeler bazı yöneticiler tarafından işlerine geldiği gibi yorumlanarak veya dikkate alınmayarak parti içi demokrasi engellenmektedir.
Parti içi demokrasinin 5 öğesi:
1- Eğitim:
Etkili partiler, üyelerine ve liderlerine sürekli eğitim hizmeti verir.
Parti içi eğitim üyelere değer verildiğini gösterir
Bir demokrasi kültürünün yerleşmesi için önemlidir.
Üyelerin yeni fikirlerle ve becerilerle karşılaşması, modern, dinamik bir parti oluşumuna katkıda bulunur.
İyi eğitilmiş üyeler demokrasinin temelidir.
2-Örgüt:
Belli bir örgüt yapısı içinde görev tanımların, seçilme şartlarının, güç ilişkilerinin, kontrol ve denge mekanizmalarının açıkça belirtilmiş olması, her yöneticinin sınırlarını bilmesi, parti içi demokrasi için gereklidir.
Örgüt yapısında güç tek elde toplan-ma-malıdır.
3- Katılım:
Üyeler parti içi seçimlere katılmalı, yöneticileri, adayları seçmede veya görevden almada söz sahibi olmalıdır.
Üyeler fikirlerini serbestçe ifade edebilmeli, bunun için gerekli ortamlar yaratılmalıdır.
Toplumun her kesiminden, parti ideolojisini benimseyen kişiler partide seslerini duyurabilmelidir.
4-Seçimler:
Parti içi seçimler en adil yöntemlerle yapılmalı, her düşünce temsil edilebilmelidir.
Kısa vadeli çıkar hesapları yapmadan en demokratik, orantılı blok, onay oylaması, grup oylaması gibi seçim sistemleri araştırılmalı, tüzüğe konmalı ve uygulanmalıdır.
Yöneticiler ve adaylar liyakat esasına göre yarışmalı ve seçilmelidir.
Bağımsız, bireysel adaylara seçilme şansı verilmelidir.
5-İletişim:
Parti içinde tabandaki üyelerle yöneticiler arasında dikey iletişim kanalları açık olmalıdır.
Yöneticiler, milletvekilleri üyelerle sık sık birlikte çalışmanın yollarını yaratmalı, temaslarını sadece birkaç samimi oldukları kişilerle sınırlamamalıdır.
Bir ilçedeki kollar, bir ildeki ilçe örgütleri, bir bölgedeki il örgütleri de birbirleri ile yatay iletişim içinde olmalıdır.
Çözüm: Adam gibi seçilmiş bağımsız düşünen, yeniliklere açık delegeler partiyi doğru yönde başarıya götüren kararlar alabilir.Şöyle bir madde tüzüğe konmalı: “Mahalle delegelerinden parti meclisine kadar, bütün parti içi seçimlerde, blok liste uygulanıyorsa, listelerin ve bireysel adayların aldığı oylar d’Hondt yöntemiyle orantılı olarak değerlendirilir.”
